Nhắc đến búp bê Kokeshi, chắc hẳn không còn xa lạ với trẻ em Nhật Bản. Đây là loại đồ chơi bằng gỗ được làm ra một cách tỉ mỉ, thủ công qua vài đường nét nhưng đã thể hiện được tâm tư của người làm ra nó. Hãy cùng KAHA tìm hiểu sâu hơn về loại búp bê gỗ này qua bài viết sau, đặc biệt hữu ích với các bạn đang tìm hiểu văn hóa Nhật Bản cũng như có mục tiêu du học Nhật Bản nhé!
I. Búp bê Kokeshi là gì?
Búp bê Kokeshi là một loại búp bê được làm bằng thủ công dùng làm đồ chơi cho trẻ em. Đây là loại búp bê được chế tác từ chất liệu gỗ, bắt nguồn từ miền Bắc của Nhật. Kokeshi được coi là một nét nghệ thuật cổ ở Nhật. Nếu nhìn kỹ loại búp bê này có nét tương đồng với búp bê Matryoshka của Nga.
Dưới bàn tay của người nghệ sĩ, từ những con búp bê gỗ tưởng chừng như vô tri vô giác ý đã trở thành một tác phẩm nghệ thuật cổ truyền thống của người Nhật. Với họ, Kokeshi không chỉ đơn giản là đồ chơi, ngày nay nó được dùng để làm quà tặng với ý nghĩa đặc biệt mà người tặng muốn gửi gắm.
II. Nguyên liệu làm ra búp bê Kokeshi:
Hầu hết, Kokeshi được làm từ nhiều loại gỗ cây khác nhau như:
Gỗ cây Mizuki – cây nước, đây là loại gỗ có sự mềm mại trên từng thớ gỗ.
Gỗ cây anh đào, loại gỗ này có gam màu sẫm mang đậm nét truyền thống nên cũng hay được sử dụng để làm ra loại búp bê này
Gỗ cây phong Nhật Bản: Đây là một trong những loại gỗ được sử dụng để làm ra các loại búp bê truyền thống và hiện đại. Thời điểm thích hợp sử dụng loại gỗ này là khoảng 1 đến 5 năm sau khi đã để ngoài trời rồi mới được đem vào sử dụng.
III. Đặc điểm nổi bật:
Đây là loại búp bê khá đặc biệt với đặc điểm:
Không có tay, có chân được khắc họa một cách tỉ mỉ và cẩn thận.
Phần thân có hình dạng như khúc cây, phần đầu cách điệu hơn chút và được vẽ một vài vạch sơn mỏng để khắc họa khuôn mặt
Thân búp bê được tô sơn họa tiết bông hoa màu đỏ hoặc đen, đôi khi có màu vàng. Sau đó được phủ lên toàn bộ bằng một lớp sáp bóng.
Phần dưới búp bê này được đánh dấu bằng chữ ký của các nghệ nhân.
Tùy vào tác phẩm làm ra từ các nghệ nhân nên mỗi búp bê sẽ có khuôn mặt biểu cảm riêng như: khuôn mặt mỉm cười; khuôn mặt hạnh phúc, hân hoan; đôi khi lại có khuôn mặt trầm tư….
IV. Ý nghĩa của búp bê Kokeshi:
Ngày nay, búp bê Kokeshi đã trở thành một nét văn hoá độc đáo đậm chất tâm linh đặc trưng của xứ Mù Tang. Đặc biệt, nói đến búp bê gỗ truyền thống này ta không thể không nhắc tới những ý nghĩa mà nó đem đến đó là:
* Theo thế giới tâm linh:
Kokeshi được coi là biểu tượng của sự an lành. Mỗi đứa trẻ chơi với con búp bê này sẽ được thần linh che chở và khỏe mạnh. Đồng thời, rước búp bê Kokeshi về nhà là cách hứa hẹn đem đến cuộc sống ấm no, một mùa bội thu.
Mặt khác, có nhiều con búp bê mang biểu tượng bảo vệ cho ngôi nhà, tránh bị hỏa hoạn thiên tai ập đến.
* Mang giá trị bản sắc dân tộc:
Đến Nhật, bạn sẽ thấy rất nhiều búp bê gỗ Kokeshi được làm ra với nhiều kiểu cách đa dạng. Thậm chí, có rất nhiều búp bê được khoác lên mình bộ đồ kimono truyền thống hay bộ áo giáp Samurai.
Đây là cách để người Nhật gửi gắm giá trị nét văn hóa đặc trưng của dân tộc trong từng sản phẩm. Đồng thời nhắc nhở cũng như để các thế hệ đời sau sẽ kế thừa được truyền thống của đất nước.
* Trong cuộc sống hàng ngày:
Hiện nay, Kokeshi được sử dụng để làm đồ chơi cho các bé và được đông đảo trẻ em Nhật yêu thích. Bên cạnh đó, nhờ sự cải tiến cùng với sự sáng tạo của người tạo ra các loại búp bê, mà nó còn được dùng như một món quà lưu niệm để con người dành tặng cho nhau.
