Lươn nước ngọt, thường được gọi là “unagi” trong tiếng Nhật, từ lâu đã là món ăn được ưa chuộng ở quốc đảo này trong nhiều thế kỷ. Cùng tìm hiểu nguồn gốc, cách chế biến, lợi ích… của unagi đối với sức khỏe để “giải mã” vì sao món lươn này lại có vai trò quan trọng trong nền ẩm thực Nhật Bản.

Unagi là gì?

Unagi – ウナギ là loại lươn Nhật Bản thuộc họ Anguilla japonica và thường được tìm thấy ở những nơi nước ngọt như sông và hồ. Unagi có thịt mềm và dai, không có vị tanh như lươn nước mặn, lý tưởng khi dùng với nước sốt vì thịt dễ thấm nước, giúp món ăn luôn ẩm và đậm đà, đặc biệt khi được nướng trên than.

Unagi nướng hầu như luôn đi kèm với bột sansho (hạt tiêu Nhật Bản) có hương vị nồng, chát giúp cân bằng độ béo của lươn. Tuy nhiên hãy cẩn thận khi sử dụng sansho để không lấn át lươn nướng.

Người Nhật có thể thưởng thức unagi quanh năm. Tuy nhiên, món ăn này được ưa chuộng vào những tháng mùa hè do cung cấp nhiều dinh dưỡng giúp cơ thể vượt qua cái nóng mùa hè, ngày đó được gọi là Doyo no Ushi no Hi.

Cách chế biến Unagi

Unagi được xẻ dọc sống lưng, bỏ ruột và xương, xẻ đôi. Để khử mùi của lươn Nhật, bạn nên rửa lươn với rượu sake và muối.

• Lươn nướng than: Nướng trên than là phương pháp phổ biến nhất để nấu unagi. Để nướng unagi, hãy điều chỉnh than đến mức nhiệt ổn định. Quét lươn bằng “tare” (một loại nước sốt ngọt và mặn) rồi nướng trong 3-4 phút mỗi mặt, hoặc cho đến khi chín hoàn toàn. Thêm tare theo khẩu vị, nếu cần.
• Unagi nướng lò: Nếu bạn không có lò than tại nhà thì vẫn hoàn toàn có thể làm món Unagi nướng bằng lò nướng hoặc nồi chiên không dầu. Để nướng unagi, hãy làm nóng lò nướng ở nhiệt độ cao. Phủ tare lên lươn, bọc trong giấy bạc và nướng trong khoảng 3-4 phút mỗi mặt hoặc cho đến khi chín hoàn toàn.

• Unagi luộc: Luộc là phương pháp chế biến unagi nhẹ nhàng hơn, giữ được hương vị tinh tế của nó. Để luộc unagi, đun sôi một nồi nước. Cho lươn vào nồi và luộc trong 5-7 phút, hoặc cho đến khi lươn chín hoàn toàn. Sau khi vớt lươn ra, có thể phết tare lên trên theo ý muốn.
• Unagi hấp: Hấp là một phương pháp khác để nấu unagi, giúp lươn giữ được trọn vẹn độ ngọt. Để hấp unagi, hãy cho lươn vào giỏ hấp và hấp trong 5-7 phút, hoặc cho đến khi chín kỹ.

Những món ăn có Unagi

Kabayaki

Kabayaki là món Unagi phổ biến nhất với loại nước sốt tare ngọt làm từ nước tương và mirin (rượu nấu ăn ngọt) được phết lên unagi khi nướng trên than.

Vị ngọt của tare hòa quyện với vị béo ngậy của Unagi tạo nên một sự kết hợp hoàn hảo. Unagi kabayaki thường được phục vụ với cơm. Về cơ bản món ăn này có hương vị giống nhau nhưng nếu được phục vụ trong một chiếc bát sơn mài vuông thì được gọi là Jubako. Nếu được phục vụ trong một chiếc bát tròn sâu donburi thì món ăn được gọi là Unadon.

Shirayaki

Shirayaki nói một cách đơn giản, là Kabayaki không có sốt tare. Đây là cách chế biến unagi đơn giản nhất bằng cách nướng lươn trên than.

Cách chế biến này giúp bạn thưởng thức được vị ngon nguyên bản nhất của lươn. Nếu bạn tò mò muốn trải nghiệm hương vị tự nhiên, tinh khiết của unagi, thì đây là món ăn dành cho bạn. Hoặc muốn có thêm hương vị thì có thể chấm với muối, wasabi hoặc các loại nước sốt khác.

Hitsumabushi

Hitsumabushi là món ăn nổi tiếng ở Nagoya, bao gồm một thố cơm phủ Unagi Kabayaki cắt thành từng miếng vừa ăn. Tuy đơn giản nhưng Hitsumabushi có cách ăn đặc biệt.

Đầu tiên, cơm và lươn nên được ăn nguyên bản, không thêm bất kỳ gia vị nào khác. Thứ hai, một phần lươn và cơm nên được trộn lẫn và ăn với hành lá, nori (rong biển) và wasabi. Thứ ba, trà hoặc dashi (nước dùng) nên được thêm vào một phần cơm và lươn để làm món gọi là “chazuke“.

Sau khi thưởng thức theo ba cách thì phần còn lại sẽ được ăn theo cách mà bạn thích nhất.

Unagi Sushi

Unagi sushi là một trong số những loại sushi phổ biến mà bạn có thể nhìn thấy ở bất kì nhà hàng Nhật nào. Phần lươn trong món ăn này thường được nướng hoặc áp chảo và phết một lớp tare giống với loại được sử dụng trên kabayaki. Đây là món ăn thích hợp với những người thích ăn sushi hải sản nhưng ngại đồ sống.