1. Osechi là gì?

Osechi (Osechi Ryori) là tên gọi của bữa ăn truyền thống Nhật Bản được người dân chuẩn bị và thưởng thức vào dịp Tết Nguyên Đán (Shōgatsu). Đặc trưng của bữa ăn Osechi là việc sử dụng nhiều loại món ăn khác nhau, mỗi loại mang một ý nghĩa riêng biệt, chẳng hạn như lời chúc cho sự may mắn, sức khỏe, thịnh vượng và trường thọ. Các món ăn này được chế biến sẵn và có thể bảo quản trong thời gian dài (khoảng 3 ngày Tết), điều này cho phép người dân Nhật Bản được nghỉ ngơi và không phải nấu nướng trong những ngày đầu năm mới.

2. Bữa ăn ngày Tết Osechi có nguồn gốc từ đâu?

Cùng KAHA quay ngược thời gian để tìm hiểu về nguồn gốc của bữa ăn ngày Tết Osechi của người Nhật Bản ngay sau đây!

Osechi ryori bắt nguồn từ thời kỳ Nara của Nhật Bản, vào khoảng năm 710 đến 794, nơi người dân tụ họp trong hoàng cung để ăn mừng những dịp chuyển giao mùa quan trọng, hay còn được gọi là “sechie”. Sau đó, những buổi tiệc sechie được tổ chức năm lần một năm (trong đó có ngày Tết), trở nên ngày càng xa hoa và tráng lệ trong thời Heian vào những năm 794 – 1185.

Ban đầu, chỉ giới quý tộc mới được tham gia những bữa tiệc này. Nhưng đến thời kỳ Edo (1603 – 1868), việc tổ chức các bữa ăn Osechi đã xuất hiện vào những ngày lễ quốc gia, mở rộng truyền thống ra toàn bộ nhân dân Nhật Bản.

Thực tế, Osechi không chỉ được thưởng thức vào một dịp cố định trong năm. Tuy nhiên, ngày nay, món ăn này thường được người Nhật Bản chuẩn bị và thưởng thức vào dịp Tết Nguyên Đán. Trong thời hiện đại, Osechi Ryori được xem như là bữa tiệc ấm áp của gia đình, nơi mọi người có thể thoát khỏi nhịp sống hối hả để tận hưởng khoảnh khắc bên nhau mừng năm mới.

3. Khám phá nghệ thuật trình bày món Osechi truyền thống

Osechi Ryori được trình bày một cách nghệ thuật trong các hộp gỗ đựng thức ăn đặc trưng của người Nhật, gọi là Juukako.

Mỗi khay trong Juukako không chỉ đơn thuần là việc sắp xếp món ăn một cách ngẫu hứng mà còn tuân theo một bố cục cẩn thận, mỗi ngăn đều có ý nghĩa cụ thể riêng, chẳng hạn:

– “Ichi no Ju”, khay đầu tiên chứa đựng các món mang lại may mắn như Kuromame (đậu đen), Kazunoko (trứng cá trích muối), Tazukuri (cá sấy), mỗi món đều gửi gắm lời chúc phúc cho năm mới.

– “Ni no Ju” là khay thứ hai với những hương vị ngọt ngào như Kobumaki (cuộn rong biển), Kurikinton (khoai môn nghiền với hạt dẻ), Datemaki (trứng cuộn), mang lại sự dịu dàng và an lành.

– “San no Ju” – ngăn cuối cùng, chính là tâm điểm với những món nướng từ hải sản như tôm, cá, mực.

4. Osechi Ryori bao gồm những món ăn nào và chúng mang ý nghĩa gì?

Theo phong tục, trong ba ngày đầu tiên của năm mới, người ta thường chuẩn bị những bữa ăn bổ dưỡng, được nấu sẵn trước Tết để phụ nữ có thể nghỉ ngơi, không cần nấu nướng trong dịp lễ. Bây giờ hãy cùng KAHA tìm hiểu về ý nghĩa của từng món ăn của Osechi nhé!

4.1 Món trứng cuộn Datemaki – biểu tượng cho sự học vấn

Vẻ ngoài của món ăn này khá giống với trứng cuộn kiểu Nhật truyền thống, nhưng điểm nổi bật là ở hương vị của chúng vô cùng đặc biệt. Datemaki mang vị ngọt dịu, được làm từ trứng kết hợp với hanpen – một loại bánh cá, từ đó tạo ra một kết cấu mềm mại và mượt mà, hơn hẳn trứng cuộn thông thường.

Bên cạnh đó, hình dáng cuộn tròn của Datemaki giống như việc cuộn một tờ giấy hay một bức tranh vẽ quý giá, đại diện cho trí tuệ và sự thông minh.

4.2 Kamaboko – biểu tượng cho khởi đầu tươi sáng

Trong ẩm thực Nhật Bản, Kamaboko là một loại chả cá của Nhật Bản, có màu hồng tượng trưng cho sức mạnh trừ tà, còn màu trắng là biểu tượng cho sự thuần khiết. Đặc biệt, Kamaboko gợi lên hình ảnh mặt trời đang nhô lên khỏi đường chân trời vào buổi bình minh – biểu tượng cho khởi đầu tươi sáng của năm mới, mang lại hy vọng và ấm áp cho người được thưởng thức.

4.3 Kuri-kinton – biểu tượng sự thịnh vượng

Kuri-kinton, hay “bánh bao ngọt hạt dẻ”, là một món ăn truyền thống trong bữa Osechi Ryori, có ý nghĩa mang lại sự thịnh vượng cho mọi người vào đầu năm mới.

Món ăn này được chế biến từ hạt dẻ được nghiền mịn, kết hợp với khoai môn hoặc khoai lang, tạo nên hương vị đặc trưng và kết cấu dẻo đặc biệt. Đối với những ai lần đầu thưởng thức, sự kết hợp này có thể hơi khó nhận biết, nhưng sự ngọt ngào và mềm mại của món ăn chắc chắn sẽ để lại ấn tượng sâu sắc, như một lời chúc phúc cho một năm mới tràn đầy may mắn và thịnh vượng.

4.4 Kobumaki – lời chúc hạnh phúc và phúc lộc

Kobumaki là một món ăn tinh tế, với rong biển được cuộn cùng với các loại nguyên liệu như cá trích và rau củ, sau đó hấp hoặc nấu chậm để tạo nên hương vị đậm đà và sâu lắng. Từ “kobu” trong tiếng Nhật không chỉ đồng âm với “yorokobu” – mang ý nghĩa niềm vui và hạnh phúc, mà còn tượng trưng cho mong ước có nhiều con cháu, thịnh vượng qua các thế hệ đời sau.

Khi thưởng thức Kobumaki, bạn không chỉ được thỏa mãn vị giác bởi một món ăn hấp dẫn, mà còn được đắm chìm trong cảm giác hoài niệm và hy vọng, mang theo ước vọng về một năm mới đầy ấm áp, hạnh phúc và sự gắn kết bền chặt giữa các thành viên trong gia đình.

4.5 Kazunoko – mong ước về một gia đình “con đàn, cháu đống”

Kazunoko, còn được biết đến với tên gọi trứng cá trích, là một phần không thể thiếu trong bữa tiệc Osechi Ryori, mang ý nghĩa tượng trưng cho ước mơ về một gia đình lớn mạnh và hạnh phúc. Từ “Kazu” có nghĩa là số lượng, còn “ko” có nghĩa là con cái, vì thế Kazunoko gửi gắm thông điệp về ước vọng một cuộc sống phồn thịnh và thịnh vượng, thông qua việc chào đón nhiều thành viên mới trong gia đình.

4.6 Ebi – biểu tượng sống thọ

Trong bữa ăn Osechi Ryori mừng năm mới của Nhật Bản, Ebi, hay tôm, mang một ý nghĩa đặc biệt về sự trường thọ. Khi được nấu chín, hình dáng của tôm với lưng cong, càng và râu dài như những sợi râu của người già, làm nên hình ảnh ẩn dụ cho việc sống lâu đến khi lưng còng và râu bạc. Điều này biểu thị cho mong muốn về một cuộc sống dài lâu, khỏe mạnh, tràn đầy sức sống qua từng năm tháng.

4.7 Kuromame: ước nguyện cho một sức khỏe tốt

Trong bữa Osechi Ryori của Nhật Bản, Kuromame, hay đậu đen, được xem là món ăn quan trọng trong mâm cỗ, không chỉ vì hương vị thơm ngon mà còn vì ý nghĩa sâu xa mà nó mang lại. Trong triết lý Đạo Lão, màu đen thường được xem là sự bảo vệ và chống lại những tác động xấu từ bên ngoài. Kuromame với màu đen sẫm biểu tượng cho sự mạnh mẽ, kiên cường trước các thách thức.

Đặc biệt, từ “mame” trong tiếng Nhật nghĩa là sức khỏe và sức mạnh, khiến cho Kuromame trở thành biểu tượng cho mong muốn một năm mới tràn đầy năng lượng, sức sống và khả năng làm việc hiệu quả. Thưởng thức Kuromame vào dịp Tết không chỉ là trải nghiệm ẩm thực mà còn là lời cầu nguyện cho một năm mới khỏe mạnh, thịnh vượng.

4.8 Tazukuri: đại diện cho vụ mùa bội thu

Tazukuri là một món ăn truyền thống của Nhật Bản, làm từ cá cơm nhỏ ngâm trong nước tương để tạo hương vị. Tên của món ăn này có nghĩa là “làm ruộng” hoặc “làm việc đồng áng”, bởi vì ngày xưa người ta thường dùng cá cơm làm phân bón cho cây trồng. Vì lý do này, món Tazukuri cũng được xem như một biểu tượng cho sự giàu có và may mắn, vì nó liên quan đến việc làm cho đất đai màu mỡ và thu hoạch tốt.

4.9 Kikuka-kabu: Lời chúc phúc về sự thành đạt

Kikuka-kabu thực chất là món củ cải trắng với tạo hình bông hoa cúc, không chỉ làm đẹp cho mâm cỗ Osechi mà còn mang ý nghĩa chúc mừng và thăng tiến. Ngoài ra, hoa cúc được xem là quốc hoa của Nhật Bản, tượng trưng cho sự may mắn và thọ lâu, gửi gắm lời chúc sức khỏe và thịnh vượng.

4.10 Tai: lời chúc may mắn và thuận lợi trong năm

Tai, hay cá diêu hồng, được coi là một món ăn đem lại may mắn ở Nhật Bản, nhất là trong bữa ăn Osechi ngày Tết. Tên gọi “Tai” gợi nhớ đến “Medetai”, từ tiếng Nhật nghĩa là chúc mừng, mang ý nghĩa của sự thuận lợi và hạnh phúc.

Kết thúc bữa ăn Osechi Ryori không chỉ đánh dấu sự kết thúc của một bữa tiệc ngon miệng mà còn mang ý nghĩa sâu sắc, gói gọn niềm vui và hy vọng vào một năm mới đầy hứa hẹn. Mỗi món ăn không chỉ là sự thể hiện của tài nghệ ẩm thực mà còn là lời chúc từ trái tim, mong muốn sự bình an, thịnh vượng và hạnh phúc sẽ đồng hành cùng mỗi gia đình.