VĂN HÓA TRÀ ĐẠO CỦA NHẬT BẢN

Trà đạo (茶道 sadō) được biết đến như một loại nghệ thuật thưởng thức trà trong văn hóa Nhật Bản, được phát triển từ khoảng cuối thế kỷ 12. Cùng KAHA tìm hiểu về loại hình văn hóa này ở Nhật nhé!!

I. LỊCH SỬ TRÀ ĐẠO

Theo truyền thuyết của Nhật, vào khoảng cuối thế kỷ 12, có 1 vị cao tăng là sư Eisai (1141-1215), sang Trung Hoa để tham vấn học đạo. Từ việc đơn giản uống trà, chuyển sang cách pha, đến nghi thức thưởng thức trà cho tới khi đúc kết thành trà đạo, cái đích cuối cùng người Nhật muốn hướng tới đó là cải biến tục uống trà du nhập từ ngoại quốc trở thành một tôn giáo trong nghệ thuật sống của chính dân tộc mình, một đạo lý với ý nghĩa đích thực của từ này. Tất nhiên ở đây trà đạo không đơn thuần là con đường, mà trên hết là một phương tiện hữu hiệu nhằm làm trong sạch tâm hồn bằng cách hòa mình với thiên nhiên, để tu sửa tâm, nuôi dưỡng tính và đạt tới giác ngộ.

* Giai đoạn 1: Vào thế kỷ thứ 8-14 trà bắt đầu được sử dụng phổ biến trong tầng lớp quý tộc. Văn hóa uống trà giai đoạn đó được coi là những trò chơi xa xỉ. Giữa cái bối cảnh xô bồ, một nhà sư tên là Marata Juko đã tìm thấy vẻ đẹp giản dị tồn tại trong văn hóa uống trà và trà đạo đã ra đời như thế.

* Giai đoạn 2: Đến thế kỷ 16 là thời của Senno Rikyu mới là người đã đưa ra bước ngoặt quan trọng, tạo nên một văn hóa trà đạo trong giới võ sĩ (Samurai).

* Giai đoạn 3: Trà đạo hiện nay cũng dần được biến đổi, trong mỗi phòng trà đều có một số bàn ghế gỗ cho khách ngồi. Nếu như khách không thể quen với kiểu ngồi truyền thống của Nhật thì sự biến đổi trên cho phép người phương Tây với thói quen hiện đại cũng có thể tham gia được những buổi trà đạo mà không hề làm mất đi không khí tôn nghiêm trong phòng uống trà.

II. ĐẠO CỤ

Để có thể thực hiện được một nghi thức Trà Đạo, người hành lễ cần phải có đầy đủ các yếu tố sau:

* Trà Thất

– Là một căn phòng có kích thước nhỏ nhất khoảng 3x3m. Trong phòng có trải những tấm chiếu tre được sắp xếp thành hình vuông bởi 8 mảnh 0.75×1.5m.

– Các đạo cụ trong Trà Thất gồm: thơ, câu liễn, những bức tranh về phong cảnh thiên nhiên, làm tăng thêm phần trang trọng cho Trà Thất. Hoa: thường được cắm trong bình, đặt ở giữa phòng hay đặt dưới bức tranh, làm cho căn phòng thêm sinh động, tạo cảm giác thoải mái, gần gũi với thiên nhiên. Lư trầm: thường được đặt ở góc phòng, có tác dụng làm cho căn phòng có mùi hương thoang thoảng phảng phất nhẹ nhàng, làm cho mọi người được thư giãn tinh thần, thoải mái dễ chịu. Các đạo cụ trên được xếp rất gọn gàng, không chiếm diện tích của phòng trà, tạo sự cân bằng, hòa hợp theo phong thủy.

* Trà Viên

– Là một khu vườn được thiết kế phù hợp với việc ngắm hoa, và thưởng thức trà. Nhưng loại hình này ít được thông dụng như Trà Thất bởi tính cầu kỳ của nó đòi hỏi cách bày trí khu vườn thật khéo, làm sao cho khu vườn vẫn còn được nét tự nhiên. Trong Trà Viên thì ít khi có các tấm chiếu hay thảm vì mọi người thường ngồi trên thảm cỏ trong vườn.

– Cách bày trí đạo cụ trong Trà Viên: hoa, lư trầm thường được đặt ở giữa chỗ ngồi họp nhóm. Trong vườn thì có các loài cây như: hoa anh đào, mai, mơ, tùng, liễu. Những loài cây này dễ tạo cảm hứng thi phú cho người xem trong quá trình đàm đạo, đối ẩm. Bên cạnh đó là những tảng đá lớn, chậu nước cũng được sắp xếp theo bố cục chặt chẽ, thể hiện sự cân đối Âm – Dương trong phong thủy.

* Đạo cụ pha chế

– Trà: thường là Matcha (trà bột)

– Nước pha trà: thường là nước suối, nước giếng, nước mưa

– Ấm nước: dùng đun nước sôi để pha trà, thường được làm bằng đồng để giữ độ nóng cao

– Lò nấu nước: bếp lò bằng đồng thường dùng than để nấu

– Hũ đựng nước: dùng để đựng nước lạnh khi pha trà

– Chén trà: được làm bằng men, công phu, tỉ mỉ và mỗi chén có những họa tiết độc đáo riêng

– Hũ, lọ đựng trà: để đựng trà bột, được trang trí họa tiết gần gũi với cuộc sống sinh hoạt nhưng cũng mang tính thẫm mĩ cao

– Khăn fukusa: lau hủ,lọ trà và muỗng trà khi pha trà.

– Khăn chakin: lau chén trà khi pha trà, được làm bằng vải mùng màu trắng.

– Khăn kobukusa: để kê chén trà. Khi thưởng thức, dùng khăn để lên tay, sau đó đặt chén trà lên để giảm bớt độ nóng từ chén trà xuống tay

– Muỗng múc trà: chiếc muỗng bằng tre, dài, một đầu uốn cong để múc trà.

– Gáo múc nước: bằng tre, nhỏ, dài để múc nước từ trong ấm nước, hủ đựng nước ra chén trà.

– Cây đánh trà: dùng để đánh tan trà với nước sôi. Được làm từ tre, ống tre được chẻ nhỏ một đầu thành nhiều cọng tre có kích thước nhỏ khoảng 1mm.

– Bình trà: để pha trà lá

– Tách trà nhỏ: để thưởng thức loại trà lá.

– Bánh ngọt: dùng bánh trước khi uống trà sẽ làm cho khách cảm nhận hương vị đậm đà đặc sắc của trà.

Hy vọng qua bài viết trên, bạn đã hiểu hơn về nguồn gốc trà đạo Nhật Bản, sức hút của bộ môn đầy nghệ thuật mà vô cùng kỳ công này- một nét đẹp trong văn hóa Nhật Bản.